SEA Europe verwelkomt de EU Clean Industrial Deal
Op 26 februari 2025 heeft de Europese Commissie de Clean Industrial Deal gelanceerd, een industriebeleid om de groene transitie tot een concurrentievoordeel voor Europese industrieën te maken. SEA Europe, de brancheorganisatie voor Europese scheepswerven en maritieme toeleveranciers, ondersteunt deze ambitie en benadrukt het belang van de sector voor de energietransitie, decarbonisatie en Europese concurrentiekracht.
De Clean Industrial Deal zet in op de opschaling van schone productiecapaciteit en het stimuleren van de vraag naar in Europa geproduceerde duurzame technologieën. NMT-IRO ziet hierin een kans om de concurrentiepositie en duurzaamheid van de maritieme industrie te versterken.
Tijdens de officiële lancering in Antwerpen onderstreepten SEA Europe-voorzitter Alberto Maestrini en secretaris-generaal Christophe Tytgat het belang van dit beleid voor de maritieme sector. “Deze deal markeert een historische verschuiving in het EU-beleid, waarbij zowel industriecompetitiviteit als duurzaamheid worden bevorderd,” aldus Maestrini.
De belangrijkste thema's in de Clean Industrial Deal zijn 1) betaalbare energie; 2) verduurzaming van producten; 3) financiering van de transitie; 4) circulariteit en toegang tot materialen; 5) acties op wereldschaal en 6) vaardigheden en kwaliteiten van mensen. We gaan voor nu in op 3 thema's.
Betaalbare energie
De EU staat op een cruciaal punt voor haar concurrentiekracht, verduurzaming en energiezekerheid. Structureel hoge energiekosten vormen een bedreiging voor bedrijven, waaronder in de maritieme maakindustrie, die sterk afhankelijk zijn van energie-intensieve productieprocessen. Om deze uitdagingen aan te pakken, heeft de Europese Commissie een Actieplan gepresenteerd met maatregelen om de energiekosten op korte termijn te verlagen, investeringen aan te trekken en beter voorbereid te zijn op toekomstige energiecrises. Dit plan, onderdeel van de Clean Industrial Deal, kan leiden tot een besparing van €45 miljard in 2025, oplopend tot €260 miljard in 2040.
Voor de maritieme maakindustrie betekent dit meer betaalbare en stabiele energieprijzen, essentieel om internationale concurrentiekracht te behouden. Het plan versnelt investeringen in schone energie en infrastructuur, bevordert marktintegratie en stimuleert de uitrol van hernieuwbare energie. Daarnaast worden netwerk- en systeemkosten efficiënter ingericht en worden vergunningsprocedures voor duurzame energieoplossingen versneld. Ook wordt ingezet op een sterker energiezekerheidsbeleid, met maatregelen tegen cyberdreigingen en kritieke infrastructuurrisico’s. Door de Energie-unie te voltooien, inclusief betere netwerken en grensoverschrijdende handel, wordt de maritieme maakindustrie beter beschermd tegen prijsvolatiliteit en energiecrises.
Dit alles zal bijdragen aan het verlagen van de productiekosten in de maritieme maakindustrie. Het is een cruciale stap om bedrijven in de maritieme sector te helpen bij het veiligstellen van investeringen, duurzamer te opereren en concurrerend te blijven in een veranderende mondiale markt.
Circulariteit en toegang tot materialen
De EU moet toegang tot materialen veiligstellen en haar afhankelijkheid van onbetrouwbare leveranciers verminderen. Daarom zal de Europese Commissie in 2026 een Circular Economy Act voorstellen om de circulaire transitie te versnellen en de beschikbaarheid van schaarse materialen te garanderen. Tegen 2030 is het doel dat 24% van de materialen circulair zijn.
Wat betekent dit voor de maritieme maakindustrie in Europa?
NMT-IRO, samen met SEA Europe, ondersteunt de doelstelling van de Circular Economy Act om de marktvraag naar secundaire materialen te stimuleren en een gemeenschappelijke markt voor afval te creëren, met speciale aandacht voor kritische grondstoffen. Dit is niet alleen relevant voor de scheepsbouw, maar ook voor het onderhoud, de reparatie, de refit, ontmanteling en recycling van schepen.
SEA Europe pleit voor de oprichting en facilitering van een gemeenschappelijke afvalmarkt om de waarde van afval uit zowel scheepswerven als ontmantelde schepen te vergroten en tegelijkertijd een haalbaar businessmodel voor scheepsrecycling te creëren. In dit kader worden drie belangrijke aandachtspunten naar voren gebracht:
-
Nieuwe (circulaire) businessmodellen kunnen Europese scheepsbouwers stimuleren om eigendom van schepen en al hun materialen te behouden, zodat zij verantwoordelijk blijven voor de gehele levenscyclus. Dit bevordert volledige circulariteit en versterkt de Europese markt.
-
Een gemeenschappelijke markt voor tweedehands materialen en apparatuur, inclusief een certificeringssysteem voor ‘remanufactured’ of opnieuw geproduceerde onderdelen, kan de transitie naar een circulaire economie verder ondersteunen.
-
De hele waardeketen moet worden meegenomen, inclusief ontmanteling en hergebruik van gerecyclede materialen. Dit zorgt voor een stabiele aanvoer van hoogwaardige grondstoffen (zoals hoogwaardig staal) voor de scheepsbouwindustrie en sluit aan bij de Critical Raw Materials Act van de Europese Commissie. Het is noodzakelijk om de toeleveringsketen van gerecycled materiaal te ontwikkelen. Daarbij moeten beperkingen vanuit de REACH Regulation en Waste Framework Directive aangepakt worden, die mogelijk de toegang tot hoogwaardige ‘pure’ staalsoorten kunnen beperken vanwege mogelijke onbekende gevaarlijke stoffen in gerecycled staal.
Als NMT-IRO ondersteunen wij de drie belangrijke speerpunten van SEA Europe om circulariteit in de scheepsbouwsector te versnellen. Als Nederlandse branchevereniging moeten wij ons richten op alle fasen van de levenscyclus van schepen om circulariteit als maritiem ecosysteem te faciliteren. Dit omvat ook de end-of-life fase, die beïnvloed zal worden door de ontwikkelingen binnen de Ship Recycling Regulation, die recent is herzien en geëvalueerd.
Human capital
De Clean Industrial Deal is sterk afhankelijk van de human capital vraagstukken, aangezien het succes ervan sterk afhankelijk is van de beschikbaarheid van een gekwalificeerde en flexibele beroepsbevolking.
Belangrijke aspecten van de Clean Industrial Deal met betrekking tot human capital:
-
Ontwikkeling van vaardigheden en banen: De transitie naar duurzame energiebronnen en technologieën vereist nieuwe vaardigheden binnen de maritieme sector. Het is essentieel dat werknemers worden opgeleid in het gebruik en onderhoud van nieuwe technologieën, zoals alternatieve brandstoffen en energie-efficiënte scheepsontwerpen. Dit vraagt om aangepaste onderwijs- en trainingsprogramma's die aansluiten bij de veranderende behoeften van de sector.
-
Leven lang leren: Gezien de snelle technologische ontwikkelingen is het van belang dat zowel studenten als professionals zich blijven ontwikkelen en anticiperen op toekomstige veranderingen. Samenwerking tussen onderzoek, onderwijs en bedrijfsleven is cruciaal om ervoor te zorgen dat 'professionals van de toekomst' beschikken over de juiste kennis en vaardigheden.
-
Kwaliteitsbanen en concurrentievermogen: De Clean Industrial Deal streeft ernaar kwaliteitsbanen te creëren door innovatie in schone technologieën te bevorderen. Voor de maritieme sector betekent dit dat werknemers betrokken kunnen zijn bij duurzame en toekomstgerichte projecten, wat bijdraagt aan het behoud en de versterking van het concurrentievermogen van de Europese scheepvaartindustrie.
