Vier scenario’s voor het Nederlandse mobiliteitssysteem in 2050

Mobiliteit als wicked problem

We streven allemaal naar een duurzaam, betaalbaar, inclusief, veilig en veerkrachtig mobiliteitssysteem. Maar we komen veel tekort: personeel, financiële middelen, materialen, energie en fysieke ruimte. “Bij het nadenken over een beter en duurzamer mobiliteitssysteem ontstaan er complexe dilemma’s waarbij we onvermijdelijk moeten inboeten op sommige doelen,” stelt Deborah Nas, coördinator van de Mobilisers en hoogleraar Strategic Design for Technology-Based Innovation. “Mobiliteit noem ik daarom een wicked problem: een poging om één aspect aan te pakken legt vrijwel altijd nieuwe problemen bloot. Onze strategische toekomstverkenning met de vier scenario’s helpt om beter geïnformeerde beslissingen voor de toekomst te maken.”

Rector Magnificus van de TU Delft, professor Tim van der Hagen, onderstreept het belang van deze strategische toekomstverkenning. "De toekomst van mobiliteit hangt af van de keuzes die we vandaag maken. Aan de TU Delft hebben we alle academische expertise in huis om de toekomst duurzaam, rechtvaardig en veerkrachtig te maken. Dit denkraam helpt ons en onze partners om verder te kijken dan de huidige uitdagingen en ons voor te bereiden op kansen en risico’s. Dit is een essentieel onderdeel van onze missie als universiteit: het bevorderen van kennis en bijdragen aan het oplossen van de omvangrijke maatschappelijke vraagstukken."

Vier scenario’s

De scenario’s, ontwikkeld met behulp van de methode Strategic Foresight, zijn gebaseerd op twee cruciale dimensies: de mate van overheidsinterventie en de maatschappelijke houding ten opzichte van technologische verandering. Lage overheidsinterventie bevordert markt gedreven oplossingen, met de nadruk op vrije handel en ondernemerschap. Hoge interventie geeft prioriteit aan brede welvaartsdoelen zoals duurzaamheid, gezondheid en inclusiviteit.
Langs deze assen ontstaan vier mogelijke werelden:

1. Innovation Fast Track

In dit door de markt gedreven scenario omarmt de samenleving snelle technologische innovatie, met economische groei en gemak als prioriteit. Het gebrek aan overheidscontrole leidt echter tot toenemende ongelijkheid, inefficient gebruik van de publieke ruimte en milieu-uitdagingen.

2. Hyperconnected Systems

Dit scenario richt zich op sterke overheidsinterventie en maatschappelijk enthousiasme voor technologie. Grote publieke investeringen zorgen voor duurzame, geïntegreerde mobiliteitssystemen en leefbare stedelijke ruimtes. Deze aanpak bereikt brede welvaart, maar vraagt om grote publieke investeringen en introduceert nieuwe bureaucratische complexiteit

3. Sustainable Slowdown

Met nadruk op gemeenschap en duurzaamheid schetst dit scenario een voorzichtige adoptie van bewezen technologieën. Overheidsgeleide initiatieven en gedragsverandering staan centraal, wat zorgt voor gelijkheid en veerkracht, maar dit gaat ten koste van bewegingsvrijheid en economische groei.

4. Mobility Patchwork

In deze gefragmenteerde toekomst is er minimale overheidsinterventie en maatschappelijke scepsis ten opzichte van nieuwe technologieën. Mobiliteitsbedrijven richten zich op bewezen technologieën en focussen op winstgevende routes en marktsegmenten. Het mobiliteitssysteem is gefragmenteerd en het gebrek aan coördinatie resulteert in ongelijkheid, milieuproblemen en inefficiëntie
Black Swans en Grey Rhinos
Het rapport onderzoekt ook "Black Swan"-gebeurtenissen—onvoorspelbare gebeurtenissen met een grote impact—en "Grey Rhinos," voorspelbare maar vaak genegeerde bedreigingen. Door deze factoren te adresseren, helpen de scenario’s stakeholders om beleid te testen en interventies te identificeren die onder alle omstandigheden waardevol zijn.

Future Mobility Workshops

De scenario’s zullen vanaf nu worden gebruikt in de Future Mobility Workshops van de TU Delft. Deze workshops brengen professionals en academici samen om ideeën uit te wisselen, toekomstige uitdagingen te verkennen, strategieën te testen en "no-regret" beleidsinterventies aan te wijzen. De Mobilisers nodigen publieke organisaties met mobiliteitsvraagstukken uit om contact op te nemen.

Over de Mobilisers

Om duidelijk te maken hoe de verschillende elementen van het mobiliteitssysteem eruit zouden kunnen zien, presenteren de Mobilisers hun perspectieven op de scenario's in hun expertisegebieden, zoals gedeelde stedelijke mobiliteit, autonome auto's, actieve modaliteiten, luchtvaart en logistiek. Deze perspectieven zijn illustratieve voorbeelden van hoe de toekomst eruit zou kunnen zien.